Czym jest trądzik pospolity?
Trądzik jest chorobą powszechną. Obecnie szacuje się, że dotyka on około 80-100% osób. Najczęściej chorują kobiety między 14-17 rokiem życia, oraz mężczyźni między 16-20 rokiem życia. Coraz częściej jednak, dzieje się tak że choroba zostaje z nami na resztę życia. Nie mija ona w okresie młodzieńczym. Bardzo często trafiają do mnie do gabinetu osoby po 30 roku życia zgłaszając problemy z trądzikiem. Mimo że nie chorowały one tak intensywnie w okresie dojrzewania, jak teraz.
Aktualnie pojawia się coraz więcej publikacji sugerujących duży związek między dietą jaka jest stosowana a występowaniem trądziku. Trądzik jest zaburzeniem produkcji sebum przez gruczoły łojowe. Zaburzenie rogowacenia ujść mieszków włosowych jest przyczyną rozwoju stanu zapalnego. Zwrócić należy też uwagę też na zależność wzrostu androgenów w tej chorobie. Ich nadmiar będzie zwiększał łojotok. Co ciekawe u dorosłych osób skrażących się na trądzik stwierdza się wysokie stężenie IGF1 (insulinooporny czynnik wzrostu 1) a także DHT (dihydrotestosteronu) i DHEAS (dehydroepiandrosteronu). Częściej więc zauważamy trądzikowe zmiany zapalne u osób z zaburzoną gospodarką hormonalną. Częściej choroba występuje u kobiet.
Jakie znaczenie ma dieta i czy jakoś możemy sobie poradzić ze zmianami skórnymi, zmieniając swój styl życia?
Jak najbardziej, warto zadbać o redukcję niektórych grup produktów. Najlepiej czasowo przejść na dietę pod kontrolą specjalisty i obserwować swój organizm. Czy trądzik wywołany stanem zapalnym skóry, zmniejsza się. Trzeba wziąć pod uwagę, że prawdopodobnie nie będzie konieczności eliminacji wszystkich grup produktów. Jedynie te, które przez obserwację uznamy za nasilające objawy.
Nabiał a trądzik
Nabiał to oczywiście wszystkie produkty mleczne pochodzenia zwierzęcego. Przede wszystkim w prowadzonych badaniach stwierdzano, że częstotliwość trądziku jest związana z całkowitym spożyciem mleka. Co ciekawe w jednym z badań, zauważono silniejszy związek między odtłuszczonym mlekiem a mlekiem chudym i pełnotłustym. Podczas gdy, w kolejnych badaniach z 2010 roku zauważono, że mleko fermentowane wzbogacane laktoferryną, będzie zmiany trądzikowe obniżało. Często też zmiany trądzikowe mogą nasilać się po suplementacji odżywkami białkowymi. Wnioskując, warto więc poważnie się zastanowić nad całkowitą eliminacją mleka w celu obserwacji zmniejszenia objawów. Przynajmniej na jakiś czas. Już dzisiaj dostępność zamienników mleka zwierzęcego jest bardzo duża.
Dieta fast food a trądzik
Dokładniej przede wszystkim chodzi tutaj o produkty przetworzone, słabej jakości węglowodany i produkty z dodatkiem chemii i oleju palmowego. Dzisiejsza dieta bardzo różni w przeciwieństwie do diety naszych przodków. Ilość produktów, które mają wysoki indeks glikemiczny, będącymi produktami wysokoprzetworzonymi jest ogromna. Oczywiście efektem takiej diety właśnie jest zaostrzenie zmian trądzikowych. Co ciekawsze niedawno prowadzono badanie na temat profilu lipidowego u osób zmagających się z trądzikiem. Zauważono wyraźnie, że u tych osób u których występowały objawy w wieku dorosłym podwyższone były parametry całkowitego cholesterolu, trójglicerydów cholesterolu LDL i cholesterolu HDL. Reasumując, można zauważyć związek między problemami wynikającymi ze zbyt dużego spożycia nasyconych kwasów tłuszczowych (między innymi właśnie z produktów typu fast food) a występowaniem trądziku. Z pewnością dzięki zastosowaniu diety z produktów niskoprzetworzonych, bogatej w błonnik oraz produkty o niskim indeksie glikemicznym, produkcja sebum zmniejsza się, a co za tym zmiany trądzikowe w związku z tym mogą być mniejsze lub u niektórych zniknąć w ogóle.
Kwasy tłuszczowe a trądzik
Bardzo dużo mówi się o odpowiednim stosunku kwasów omega 6 do omega 3. Z pewnością, jeśli tego odpowiedniego stosunku nie będzie nasila się stan zapalny. Chociaż, najnowszych badaniach, nie ma wyraźnego wpływu olejów rybich. Dlatego, z pewnością stosowanie olejów bogatych w omega 3 (tłuste ryby morskie, olej lniany, oliwa z oliwek) będą zmniejszały stan zapalny w organizmie.
Czekolada a trądzik
Kto z nas nie lubi czekolady? Ja wśród wszystkich swoich pacjentów i znajomych znam jedną taką osobę. To mało. Więc możemy sądzić, że spożywa ją każdy z nas. Czekolada niestety dosyć mocno nasila zmiany trądzikowe, powoduje ona wzrostu cukru we krwi czyli hiperglikemię. Podobnie jak produkty typu fast food, bezpośrednio wpływa na nasilenie trądziku pospolitego. Co jeszcze niekorzystnego znajdziemy w czekoladzie? Nie zawsze czekolada to sam cukier często. Prawe zawsze, żeby poprawić walory smakowe czekolady dodawane są ogromne ilości tłuszczów. Najczęściej jest to olej palmowy, działa on prozapalnie, a w efekcie tego może powodować nasilenie się trądziku.
Cynk a trądzik?
Cynk to mikroelement, który odpowiada za prawidłowy rozwój i stan skóry. Warto rozważyć suplementację zewnętrzną cynkiem (doraźnie maść cynkowa) oraz suplementacje cynkiem po posiłku. Natomiast najprostszą metodą będzie włączenie do diety produktów bogatych w cynk. Takimi produktami będą: boczniaki, fasola adzuki, pieczarki, kurki, zarodki pszenne, pestki dyni, sezam, dziki ryż, tofu, komosa ryżowa, warzywa strączkowe, warzywa kapustne, otręby pszenne, natka pietruszki i pomidor.
Witamina A a leczenie trądziku
Retinol, który głównie znajdziemy w produktach pochodzenia zwierzęcego i karetenoidy w produktach pochodzenia roślinnego to witamina A, rozpuszczalna w tłuszczach, przechowywana w wątrobie. Aktualnie witaminę A wykorzystuje się w inwazyjnym leczeniu farmakologicznym ciężkich postaci trądziku pospolitego. Stosowane wtedy dawki są bardzo duże.
A co z nowości dotyczących trądziku?
Mikrobiota a trądzik
Wyjściowo musimy wiedzieć, że u zdrowych osób największymi koloniami bakterii zasiedlającymi ludzką skórę są: Actinobacterie, Proteobacterie, Firmicutes i Bacteroides. Wiadomo, że nie jest to skład stały, idealny i taki sam dla każdego w każdym miejscu na świecie. Oczywiście skład zmienia się z wiekiem, jest inny u kobiet, inny u mężczyzn, inny u osób narażonych na promienie słoneczne i inny u tych co większość życia spędzają w obszarach nisko nasłonecznionych. Mnie jednak najbardziej zainteresował aspekt mikroflory jelitowej a stanem kondycji naszej skóry. Coraz więcej badaczy zwraca uwagę, że zdrowe jelita to zdrowa skóra.
Problemem jest, brak badań. Mało kto do tej pory, przebadał osoby z trądzikiem pod kątem profilu mikroflory jelitowej. Jak więc skorzystać z hipotezy, że zaburzona mikroflora jelitowa może prowadzić do zaostrzenia zmian trądzikowych? Na pewno przestrzegam przed suplementowaniem się probiotykami w ciemno. Mamy dwie opcje, jeśli żadna zmiana diety nie działa, możemy sięgnąć po badanie kału w kierunku sprawdzenia swojej mikroflory i analizę jakich bakterii mamy za dużo, jakich za mało i w tym kierunku rozpocząć probiotykoterapię celowaną pod okiem specjalisty. Druga opcja, to zmiana diety, wyczyszczenie jej z chemii, zwiększenie na bardziej różnorodną, przeciwzapalną, o niskim indeksie glikemicznym.
Podsumowanie
Przez lata wpływ diety na zmiany trądzikowe był bagatelizowany. Dzisiaj już wiemy, że dieta ma ogromny wpływ i w niektórych postaciach choroby, może działać kojąco, jednocześnie prowadząc do cofnięcia się objawów. Warto zadbać o różnorodność diety, odpowiednią podaż wszystkich mikro i makro elementów oraz witamina. Dbać o odpowiednią podaż kwasów omega 3, całkowicie wyeliminować produkty przetworzone z dodatkami, a także w niektórych przypadkach można rozważyć czasową eliminację nabiału w celu obserwacji potencjalnej poprawy. Warto przede wszystkim zacząć obserwację swojego zdrowia i zdrowia swojej skóry. Warto zapisywać po których produktach następuje pogorszenie i czasowo je eliminować z diety. Na koniec kilka zaleceń dietetycznych w punktach
- Obserwuj swoją skórę, notuj produkty, po których następuje pogorszenie
- Spróbuj czasowo wyeliminować nabiał, obserwuj, czy następuje poprawa
- Uważaj na odżywki białkowe, mogące nasilać zmiany trądzikowe
- Wyczyść dietę z fast foodów i wszelkich produktów przetworzonych
- Ogranicz cukier oraz stosuj dietę o niskim indeksie glikemicznym
- Unikaj czekolady z dodatkiem oleju palmowego i dużej ilości cukru, wybierają tą z najkrótszym składem i największą zawartością kakao
- Wzbogacaj swoją dietę w oleje bogate w omega 3. Stosuj oliwę z oliwek, olej lniany i jedz ryby morskie!
- Pamiętaj, że dieta powinna być różnorodna