Ten temat powinien się pojawić już bardzo dawno temu. Wiele miesięcy był odkładany. Niepotrzebnie, bo pytanie „komu może pomóc dietetyk” wraca jak bumerang. Nie tylko od samych pacjentów, podopiecznych, ale także od specjalistów, którzy nie zawsze wiedzą, jakie są możliwości dietetyka i w czym może pomóc.
Kim jest dietetyk i jakie ma wykształcenie?
Dietetyk jako zawód stał się ostatnio bardzo modny. Dużo osób zakłada, że praca jest łatwa i przyjemna, więc na rynku mamy tysiące samozwańczych dietetyków. Dlaczego samozwańczych?
Dotychczas zawód dietetyka nie jest regulowany. Czyli nie ma zapisów prawnych, które określałyby, jakie wykształcenie i doświadczenie (!) powinna mieć osoba tytułująca się dietetykiem. Więc, jak grzyby po deszczu przybywa osób, które zrobiły weekendowy kurs dietetyka, najczęściej on-line. Ja musiałam skończyć studia na Uniwersytecie Medycznym na wydziale Nauk o Zdrowiu we Wrocławiu, wraz z szeregiem praktyk w tym zagranicznych i egzaminami. Na ten moment dodatkowo poszerzam swoją wiedzę na studiach doktoranckich, gdzie zajmuję się zespołem jelita drażliwego (sprawdź O CZYM PISZĘ DOKTORAT). Cóż, w świetle prawa zarówno ja i ktoś po paru godzinach kursu, jest dietetykiem. Więc pamiętajcie sprawdzajcie zawsze wykształcenie, doświadczenie i rekomendacje osób z którymi współpracujecie. Zwłaszcza, jeśli zgłaszacie się z jakąś chorobą.
Czym się zajmuje dietetyk (obszar pracy) – w czym pomaga?
Dietetyk zajmuje się odżywianiem, żywieniem i wszelakimi jego skutkami i następstwami. Czyli nie tylko kwestią co jemy, ale co ważniejsze, jak to wpływa na nasze zdrowie. Dietetyk zajmuje się zarówno prawidłowym odżywianiem, jak na przykład edukując rodziców, jak rozszerzać dietę dziecku, jak i żywieniem w chorobie. Dietetyk zajmuje się też dietoterapią, czyli kiedy dieta jest elementem terapii i jest niezbędna w powrocie do zdrowia.
Trochę na około
Zdrowie jest według WHO jest całkowitym stanem dobrego samopoczucia psychicznego i fizycznego, a nie tylko stanem braku choroby. To jest dość istotne. Bo na zdrowie składa się parę ważnych elementów.
To jak śpimy, czy się wysypiamy, jakiej jakości jest nasz sen.
To czy się relaksujemy i czy w ogóle potrafimy się relaksować.
To czy jesteśmy aktywni fizycznie, czy ruszamy się na co dzień, czy wolimy leżeć na kanapie długimi godzinami.
I w końcu to, JAK JEMY.
Czy mamy w ogóle mamy wiedzę, jak jeść zdrowo, czy wiemy co to znaczy zdrowo?
Jedzenie to element układanki, ale bez niego nie ma zdrowia. Więc zdrowe odżywianie jest niezbędne ZAWSZE, jeśli chcemy być zdrowi.
Wróćmy więc do pracy dietetyka
Dietetyk może pomóc w prawie każdej chorobie. Bo nawet jeśli ona nie jest bezpośrednio związana z żywieniem, to dostarczanie zdrowego jedzenia, jest niezbędne w powrocie do zdrowia. Warto jednak dowiedzieć się, w jakich obszarach pracuje konkretny dietetyk. Jakich pacjentów nie przyjmuje. Naprawdę dobrze świadczy o dietetyku, jeśli odmówi Wam przyjęcia, bo na przykład nie zajmuje się daną chorobą. Ja na przykład nie przyjmuję pacjentów onkologicznych. Zawsze polecam specjalistę, który może się tym zająć. Tak samo czasem, dietetyk może wymagać współpracy z innym specjalistą przy niektórych chorobach. Na przykład ja pracując z zaburzeniami odżywiania, bezwzględnie wymagam, żeby pacjent był także pod opieką psychoterapeuty. Dlatego tak ważna jest współpraca między specjalistami. Możemy dzięki temu szybciej i skuteczniej pomóc pacjentowi w powrocie do zdrowia. Tutaj, link do wywiadu z psychoterapeutą, z którym współpracuję i fizjoterapeutką uroginekologiczną.
W takim razie czy zawsze w czasie choroby potrzebna jest konsultacja dietetyka?
W idealnym świecie tak. Tak powinno być, że w momencie wystąpienia choroby, lekarz powinien kierować pacjenta do dietetyka, tak aby ten ocenił stan odżywienia pacjenta, sprawdził czy w obszarze odżywiana jest w porządku, czy są rzeczy, które można poprawić.
W naszym polskim świecie to jeszcze tak nie działa. Ale widać różnicę, świadomość zdrowia rośnie i bardzo często pacjenci sami, chcąc poprawić swoje zdrowie zgłaszają się do dietetyka.
Jak pracuje dietetyk?
To często jest zagadka dla wielu osób. Dietetyk pracuje zarówno w trakcie wizyty, jak i po niej. Nie tylko dokształcając się i ucząc, ale bezpośrednio w konkretnym przypadku pacjenta. Dietetyk musi przygotować indywidualne zalecenia dla pacjenta, indywidualną dietę. Do pracy wykorzystuje różne narzędzia -programy dietetyczne do układania diet, a także narzędzia do monitorowania postępów pracy pacjenta, jak dzienniczek żywieniowy, czy raporty zdawane przez pacjenta.
Z kim współpracuje dietetyk?
Jak już wcześniej wspomniałam, dietetyk to element niezbędny w odzyskiwaniu zdrowia. Dietetyk powinien pracować w zespole. Nie chodzi tutaj o taki sztywny zespół szpitalny czy ambulatoryjny. Najważniejsze, żeby dietetyk, sam stworzył wokół siebie sieć zaufanych specjalistów. Najczęściej problem jest wielopłaszczyznowy i problemy żywienia mogą być tylko objawem innych problemów zdrowotnych. Przyczyna leży zupełnie gdzie indziej. A jeśli chcemy całkowicie powrócić do zdrowia, musimy leczyć przyczyny, a nie objawy.
Pacjent chory u dietetyka
Dietetyk zajmuje się osobami chorymi. Każdy indywidualnie ustala zakres chorób, którymi się zajmuje. Do mnie zgłaszają się pacjenci zarówno z chorobami autimmunologicznymi, jak ci, którzy mają np. nadciśnienie, choroby skóry, choroby przewodu pokarmowego. Zawsze, jeśli nie jesteśmy pewni, czy konkretny dietetyk zajmuje się naszą chorobą, warto dopytać się dietetyka.
Pacjent zdrowy u dietetyka, czyli kto?
Mamy też grupę podopiecznych, którzy są zdrowi, lub prawie zdrowi. Sportowcy często korzystają z usług dietetyka, po to, aby poprawić swoje wyniki. Coraz częściej też pojawia się grupa uświadomionych pacjentów, którzy świadomi składowych zdrowia, chcą poprawić swoje odżywianie, mimo że choroba jeszcze się nie pojawiła. Ale już wiedzą, że można coś poprawić, zmieniając dotychczasowe nawyki żywieniowe.
Praca na nawykach a praca z jadłospisem
W mojej pracy wyróżniam dwa typy współpracy z pacjentem (sprawdź ofertę TUTAJ). Jednak nie zawsze i u wszystkich dietetyków tak jest. Nauczona doświadczeniem, że naprawdę nie każdy potrzebuje diety, uczę moich pacjentów samodzielności. Dieta jest bardzo prostym rozwiązaniem na miesiąc, dwa. Na określony czas, natomiast sama w sobie ułożona dieta nie uczy nas zdrowego odżywiania. Do tego potrzebny jest zupełnie inny model pracy z pacjentem. Pracujemy wtedy na obecnych i nowych nawykach żywieniowych, naprawiamy, zamieniamy, edukujemy, pokazujemy pomoce, narzędzia. Wszystko to co niezbędne, żeby pacjent po paru miesiącach pracy z dietetykiem mógł samodzielnie zdrowo się odżywiać. Świadomy co służy jego zdrowiu a co nie.
Chce się zgłosić do dietetyka, co dalej?
Jeśli już wiesz, że potrzebna jest wizyta u dietetyka, dobrze zrobić porządny research. Poszukać opinii na temat danego specjalisty, sprawdzić opinie na przykład na znany lekarz, moje możesz sprawdzić TUTAJ . Widząc jednak, jaką drogą najczęściej pacjenci trafiają do mnie, najlepiej popytać wśród znajomych. Opinia z polecenia, jest najbardziej wartościowa.
Jak już wybierzemy, do kogo chcemy się zgłosić warto zapisać się na wizytę. Przestrzegam, przed zapisywaniem się na następny dzień. Zazwyczaj przed wizytą niezbędne jest przygotowanie się do niej. Skompletowanie badań, prowadzeniem dzienniczka przez kilka, to niezbędne elementy.
Naprawdę muszę pisać dzienniczek?
Tak naprawdę. Dietetyk nie wróży z fusów i naprawdę nie jest w stanie ocenić na podstawie Twoich luźnych wspomnień, co jadłeś. Nie kontrolujemy tego co jemy, a najbardziej umykają nam rzeczy, które jemy w biegu, pośpiechu. Czyli te, które potencjalnie mogą bardzo szkodzić. Pewnie wielu z Was, podczas dzienniczka od razu zauważa, że bardziej się kontroluje. Nie szkodzi. Naprawdę dietetyk jest w stanie rozpoznać, że sposób żywienia jest inny i dopytuje w trakcie wizyty, czym różni się te parę ostatnich dni od zwyczajowych dni. Najlepsze rezultaty przynosi dzienniczek pisany dłużej niż 4 dni np. 2 tygodnie, wtedy redukujemy możliwości „szybkiej poprawy” jedzenia. Bardzo szybko wracamy do swoich przyzwyczajeń, mimo że zapisujemy. Dzienniczek daje pełen obraz odżywiania. Jeśli nie wiesz jak pisać dzienniczek zajrzyj tu. Wzór dzienniczka możesz pobrać możesz też pobrac tutaj (klknij w link!:)
I po co te badania?
W gabinecie w odpowiedzi na aktualne wyniki badań, często otrzymuje odpowiedź – Kiedyś się badałam i było dobrze. To po co się badać – pytacie. Zwyczajowo każdy powinien wykonywać badania kontrolne, co rok, czasem i co pół roku, jeśli wystąpiły nieprawidłowości. Zazwyczaj pytam na wstępie, jak świeże badania ma pacjent. Jeśli z przed 2-3 miesięcy, nie muszą być powtarzane. Jeśli jednak są starsze niż 6 miesięcy, zalecam powtórzenie. To samo tyczy się przynoszenia badań na wizytę. Konieczne jest zabranie ze sobą badań. Często przychodzi pacjent i mówi, wszystko jest w normie. Tylko, że to nie o te normy zawsze chodzi. Po pierwsze właśnie na studiach dietetyk jest uczony diagnostyki i interpretacji badań, czasem niektóre badania nie są konsultowane przez lekarza, więc dietetyk może wyłapać nieprawidłowości i skierować do lekarza. Dzięki czemu niektóre choroby mogą być wykryte wcześniej. Diagnozę stawia lekarz, wiedza dietetyka, jest w profilaktyce niezwykle ważna. Badania to nie wynik matematyczny, to obraz naszego zdrowia i poszczególne parametry są ze sobą ściśle związane i zależne.
Jak wygląda wizyta?
Często powtarzam, że wizyta u dietetyka to nie jest gotowa recepta. Sama wizyta to wstęp, bodziec do rozpoczęcia zmiany, ale samą wizytą wiele nie zmienimy. Zdrowie pacjenta leży w jego rękach i to czy on będzie chciał współpracować pod okiem dietetyka zależy tylko od niego.
Wizyta dzieli się na trzy główne składowe. Pierwsza – wywiad pogłębiony zdrowotny i żywieniowy. Podczas tego etapu, dietetyk dopytuje o wszystkie najdrobniejsze szczegóły z zakresu zdrowia, stylu życia, obciążenia stresem, higieny snu, leków, chorób i obciążeń. Co ważne, zajmuje się także odżywianiem pacjenta, analizuje dzienniczek, sposób odżywiania, ewentualne deficyty i problemy żywieniowe. Często pacjenci, dziwią się, jak szczegółowo zadaję pytanie, zawsze podkreślam, że im więcej wiem, o ich zdrowiu, tym lepiej mogę im pomóc.
Następnie wykonywane są pomiary na analizatorze składu ciała i mierzenie obwodów ciała. Wzorcowo pacjent powinien być na czczo, ale rzadko kiedy wizyty u dietetyka odbywają się rano więc pomija się ten wymóg.
Kolejny i ostatnim etapem jest postawienie diagnozy żywieniowej przez dietetyka i wspólne ustalenie celu współpracy i planu działań. Zazwyczaj ustalana jest data, kiedy pacjent otrzyma plan żywieniowy i data kolejnej wizyty.
Jak wygląda wizyta on -line?
Wizyta on-line wiele nie różni się od wizyty stacjonarnej, tyle że przebiega nie bezpośrednio w gabinecie, ale przy użyciu narzędzi takich jak skype, czy google hangouts. Przebieg jest taki sam, z tą różnicą ,że pomiarów obwodów, pacjent dokonuje sam, wcześniej otrzymując bardzo szczegółowe instrukcje od dietetyka.
Dlaczego mam tak długo czekać na plan?
Jak już wcześniej wspomniałam, większość dietetyków układa indywidualne plany żywieniowe. Żeby to było dobrze zrobione jakościowo, potrzeba czasu. Ja na indywidualny plan poświęcam od 2-4h pracy, więc niezbędny jest okres buforowy na otrzymanie planu. Jeśli dostajecie plan od razu na wizycie, niech Wam się zapali czerwona lampka. To tak jak z fast foodem. Jakość potrzebuje czasu. Jedzenie w barze, odgrzane w mikrofali w ciągu 1 minuty wcale nie będzie najzdrowsze.
Kiedy sama konsultacja wystarczy?
Czasem jest tak, że wystarczy sama konsultacja u dietetyka. Często pacjent na przykład kiedyś przechodził dietoterapie i aktualnie zmienił się jego styl pracy i chciałby dostosować do tego żywienie i wystarczy, żeby skorzystał z porady dietetyka. Wtedy, kiedy współpraca jest jednorazowa, polecam pacjentowi przygotowanie listy pytan do dietetyka, które w trzeciej części wizyty będzie mógł zadać i otrzymać szczegółową odpowiedź
Zmiana diety, to wspólna praca
Dietetyk to osoba, której musicie zaufać. Na Waszej drodze do sukcesu, czyli zdrowia, będzie dużo wypadków i wpadek. To normalne, takie jest życie. Niemniej jednak, dietetyk jest też po to, aby Was motywować do zmiany, pokazywać błędy, chwalić za sukcesy i wspierać w zmianie nawyków żywieniowych, tak by była ona wartościowa i trwała.
Czemu motywacja jest tak ważna?
Bez motywacji wiele nie zmienimy. Ja zawsze staram się poznać motywację do zmiany mojego pacjenta. Dlaczego akurat teraz chce coś zmienić, co jest dla niego ważne, co dzięki temu osiągnie, że zmieni sposób odżywiania. Uświadomienie sobie skąd płynie motywacja, pozwoli nam na powrócenie do pracy, nawet wtedy, kiedy są wpadki. Dzięki motywacji szansa na sukces, jest większa.
Dlaczego warto wybrać „swojego dietetyka”?
Jak już wspominałam, dietetyk będzie Wam towarzyszył w procesie zmiany. Nie musicie go lubić. Powinniście mu ufać jako specjaliście i być z nim szczerzy. Z dietetykiem jest trochę jak z psychologiem. Musimy poczuć nić porozumienia, z osobą, która ma nas przeprowadzić przez proces zmian. Dlatego nie zrażajcie się jak po wizycie, stwierdzicie, że dany dietetyk Wam nie pasuje. Po prostu szukajcie kolejnego, któremu zaufacie
Dlaczego nawet jak nie ma problemu, warto się skonsultować?
Są takie sytuacje w życiu, gdzie przygotowujemy się do zmiany, na przykład ciąża. Albo zmieniamy tryb pracy. Warto konsultować się z dietetykiem, tak aby on fachowym okiem był w stanie ocenić nasz stan odżywiania. Sprawdzić, czy nasza dieta nie jest ubogoenergetyczna, czy nie brakuje w niej składników odżywczych, witamin i minerałów.
Za co płacę u dietetyka?
Koszty to temat tabu. A nie powinien, bo klient powinien wiedzieć za co płaci. Tak samo, pacjent powinien być świadomy za co płaci dietetykowi. Tak jak wcześniej wspominałam dietetyk pracuje nie tylko z pacjentem, ale i nad planami żywieniowymi. Więc po wizycie układa plany, jadłospisy, odpisuje na wasze maile. Wszystko to jest jego czasem pracy.
Dlaczego ja osobiście nie sprzedaje voucherów prezentowych?
Ostatnio coraz częściej mam pytania o dostępność voucherów prezentowych dla pacjentów. Ja osobiście nie sprzedaje takich, ze względu na fakt, jak wcześniej wspominałam, sama wizyta niewiele zmieni. Czasem wręcz możne zniechęcić do zmiany osobę, która nie jest na nią gotowa. Przykładowo, jak kupujemy voucher mamie, która nie chce nas słuchać, że należy zmienić sposób odżywiania dla zdrowia, a ona nie jest gotowa, żeby dokonać zmiany, to dietetyk nie ma takiej siły, żeby taką osobę do zmiany zmusić. Warto rozmawiać, uświadamiać, pokazywać materiały, ale na wizytę zgłosić się samemu, z nieprzymuszonej własnej woli, gotowym na pracę nad swoim zdrowiem.
Korzystaj za darmo!
Większość dietetyków tworzy też bardzo duże ilości darmowych treści, z których możecie korzystać. Nawet jeśli nie jesteście pod opieką tej konkretnej osoby. Warto śledzić blogi, instagram czy profile na facebooku, bo dietetyk bardzo często chętnie dzieli się swoją wiedzą. Dzięki temu, jeśli będziemy otaczać się wiedzą, zmiana będzie łatwiejsza. U mnie możesz korzystać z bloga, profilu na facebooku – tutaj i na instagramie – tutaj. O tym jak przygotować się do zmiany pisałam TUTAJ.
Więc, komu może pomóc dietetyk?
Odpowiedź jest prosta. Jeśli nie czujecie się całkowicie zdrowi, czyli całkowicie sprawni zarówno psychicznie jak i fizycznie, warto sprawdzić, czy wszystkie elementy zdrowia dobrze działają. A jak wiemy, jednym z elementów zdrowia, jest odżywianie. Warto więc badać się, konsultować, sprawdzać, żeby czuć się zdrowym codziennie.